Dövülmüş, haddelenmiş, dökülmüş, çekilmiş ve çelik ile kaynak edilmiş iş parçalarının kaynak bölgesinin çevresi, yüksek sıcaklıktan etkilenerek iri tane yapısına bürünür. Yüksek sıcaklıkta bekletmede iri taneli yapının oluşmasına neden olur. İri taneli çelik yapısının, şekil değiştirmeden kopmaya karşı eğilimi vardır. Bu nedenlerden ötürü, biçimlendirilmeden önce, ince taneli yapı sahibi çeliklerin, biçimlendirme sonrası eski hâllerine dönmeleri istenir.
Çelik, dışı ve içi arasında sıcaklık farkı olmayacak şekilde 600° C sıcaklığa kadar ısıtılır. Yalnız, ısıtılmanın hızlı olmaması gerekir. Yavaş ısıtma için tav fırınlarından yararlanılır. Şayet hızlı ısıtma uygulanırsa düzensiz ısıl genleşme nedeni ile çatlama tehlikesi doğabilir. Yavaş ısıtmadan sonra 723°C’deki dönüşüm bölgesinde sıcaklığının 30-50°C üzerine hızlı olarak ısıtılır ve bu sıcaklıkta malzemenin merkezi de tamamen dönüşüme uğrayana kadar bekletilir.
Yapılan araştırmalar, bu bekleme için gerekli olan süreyi malzemenin her 1 mm’si için 2 dakika olarak tespit etmiştir. Daha sonra hızlı soğutma ile (hareketsiz havada) dönüşüm bölgesi sıcaklığının altına indirilen malzeme sıcaklığının, bundan sonraki soğumasını istenilen şekilde yapmak mümkündür. Kalın ve büyük parçaların gerilim giderme tavı da bu şekilde yapılabilir.
Normalleştirme tavı genellikle orta ve düşük karbonlu çeliklere, çeşitli biçimlendirme işlemlerinden sonra yapı bozukluklarını düzenlemek ve çekme dayanımını artırmak için yapılır.
Normalleştirme Tavını Gerektiren Sebepler
- Homojen bir iç yapı oluşturmak
- Tane boyutunu küçültmek
- Çeliklerin mekanik özelliklerini iyileştirmek
- Yumuşatma tavı uygulanmış çeliklerin sertlik ve mukavemetini artırmak
“Gerginlik giderme tavı nedir? (Temperleme)” başlıklı blog yazımıza gidebilir ya da Kesici Takımlar Blogumuza geri dönebilirsiniz.