Karışım Elementlerinin Çeliğe Etkileri Nelerdir?

Karışım Elementlerinin Çeliğe Etkileri Nelerdir?

Malzemeler kendilerine has birçok özellik taşırlar. Sertlik, çekme dayanımı, süneklik, tokluk, akma mukavemeti, elastik modül bunlardan sadece bazılarıdır. Malzemelerin bu kendine has özellikleri arasında da hassas bir denge vardır ve hepsi birbiriyle yakından alakalıdır. Örnek vermek gerekirse, genel olarak (özel bir proses uygulanmadığı takdirde -çökelme sertleşmesi gibi-) sertliğin artmasıyla tokluk, süneklik gibi özellikler düşerken, çekme dayanımı, akma mukavemeti, elastik modül gibi özellikler pozitif yönde artması beklenir.

Kesime en çok etki eden özellik ise sertlik ve iç kompozisyon yapısıdır. Sertlik genel olarak malzemelerin çizilmeye, deformasyona karşı gösterdiği direnç olarak da ifade edilebilir.

Bir malzemeyi sağlıklı bir şekilde kesmek için daima o malzemeden daha sert bir malzeme tercih edilir. Örneklemek gerekirse, yapı çelikleri ile düşük ve orta karbonlu çelikleri keserken (ST37, ST44.2, CK35, C45 gibi) M42 (67-68 HRc) şerit testere yeterli olurken, daha sert olan takım çelikleri, rulman çelikleri ve yay çelikleri gibi malzemeleri keserken (1.2379, 1.1269, 1.3505) M51 (68-70 HRc) şerit testerelerin kullanımı tavsiye edilir.
Daire Testereler
Bunun haricinde piyasada bulunan ve özel malzeme grubunda yer alan Titanyum ve alaşımları, Cr bazlı malzemeler, dubleks (süper alaşım) gibi malzemeler ise Titan (HM) karbür serisi tavsiye edilmektedir.

Karışım elementler, birden fazla maddenin kimyasal özellikleri değişmeyecek şekilde bir araya gelmesiyle oluşur. Aşağıda yer alan tabloda bu özelliklerin negatif ya da pozitif yönde etkileyen önemli alaşım elementlerini sıraladık.

KARBON ( C )MANGAN ( Mn ) KROM ( Cr )
  • Çeliğe sertliğini veren esas elementtir.
  • Miktarı arttıkça çeliğin çekme dayanımını artırır.
  • Sünekliliği düşürür.
  • Kaynaklanabilirliği düşürür.
  • Çeliğin mukavemetini artırır.
  • Tokluğu arıtır.
  • Çeliklerde şekillendirilebilirliği arıtır.
  • Sertlik artırıcı, süneklik azaltıcı bir etkisi vardır.
  • Kaynaklanabilirliği düşürür.
  • Çeliğin sertliğini artırır.
  • Çelikte sünekliliği düşürür.
  • Korozyona karşı direnç oluşturur.
SİLİSYUM (Si )NİKEL ( Ni )MOLİBDEN ( Mo )
  • Mukavemeti ve sertliğini artırır.
  • İletkenliği artırır.
  • Çeliğin sertliğini artırır.
  • Sünekliliği düşürür.
  • Kaynaklanabilirliği artırır.
  • Tokluğu artırır.
  • Çelikte sertliği artırır.
  • Çelikte süneklik sağlar.
  • Çeliğin tokluğunu artırır.
  • Korozyona karşı direnç sağlar.
VANADYUM ( V )KOBALT (Co)WOLFRAM ( W )
  • Çok düşük miktarlarda bile çelikte, yüksek sıcakta çalışılabilirlik sağlar.
  • Akma ve çekme dayanımlarını artırır.
  • Yorulma direncini artırır.
  • Darbe dayanımını artırır.
  • Kızıl sertliği artırır.
  • Isı ve elektrik iletkenliğini artırır.
  • Kızıl sertliği artırır.
  • Aşınma direncini artırır.
  • Akma ve çekme dayanımını artırır.
  • Çeliğin sertleşebilme özelliğini artırır.
  • Kızıl Sertlik: Malzemelerin yüksek sıcaklıklarda göstermiş oldukları sertlik değerleri.

“Çeliklere uygulanan ısıl işlemler nelerdir?” başlıklı blog yazımıza gidebilir ya da Kar-Tes Kesici Takımlar Blogu’na geri dönebilirsiniz.